Anatomi

4-1 Kalp ve Büyük Damarlar (123RF)

1/4

Kalp Anatomisi

Kalp göğüs kafesi içinde fibröz bir dokudan oluşan perikard adı verilen koruyucu kese içinde içinde bulunur. Pericard ile kalp arasında perikard sıvısı denilen sıvı bulunur. Kalp temel olarak 4 odacıktan oluşmaktadır:

Sağ Atrium: Vena avalar ile tüm vücuttan gelen deoksijenize kanın toplandığı odacıktır. Trikuspid kapak ile sağ ventriküle geçiş sağlar.
Sağ Ventrikül: Deoksijenize kanın kalbin pompa gücüyle kasılarak pulmoner kapaktan geçerek pulmoner artere ve dolayısıyle akciğerlere geçmesini sağlar.
Sol Atrium: Akciğerlerde temizlenen kan 4 adet pulmoner venden geçerek, sol atriumda birikir. Mitral kapak ile sol venriküle açılır.
Sol Ventrikül: Akciğerde temizlenen oksijenize kanın her sistolde kasılarak aort kapaktan geçerek tüm vücuda ulaşmasını sağlar.

Arteryel Sistem Anatomisi

Aort

Aort sol ventrikülden çıkan vücudun en büyük atardamarıdır. Aort 3 kısımda incelenir:

Ascendan( Çıkan) Aort: Kalpten çıkan ve arkusa kadar uzanan kısımdır. Bu bölüm aort kapak ve kapağın hemen üzerinden çıkan, kalbin arteryel dolaşımını sağlayan sol ve sağ koroner arterler bulunur.
Arkus Aorta: Bu bölüm aortun yatay seyir izlediği, beyne ve üst ekstremitelere giden dalları verdiği kısımdır. Arkus aorta’dan ayrılan dallar sırasıyla Trunkus Brakiosefalikus( Takiben Sağ Subklavian Arter ve Sağ Karotis Arteri olarak ikiye ayrılır), Sol Karotis Arter ve Sol Subklavian Arter’dir.
Descendan (İnen) Aort: Arkus Aortadan sonra başlayan ve iliak arterlere kadar devam eden aort kısmıdır. Descendan aort toraksı geçip, diafragmayı delerek batına girer. Batın organlarını besleyen dallar verir. Daha sonra sağ ve sol iliak arter dallarına ayrılır.

Subklavian Arter

Subklavian arter, sağda brakiosefalik arterden çıkar, solda ise direkt olarak arkus aortadan ayrılır. Subklavian arterden çıkan önemli dallar; vertebral arter (beynin arka kısmının dolaşımını sağlar) ve internal torasik arter ( meme ve sternumun dolaşımını sağlar) dir.

Aksiller Arter

Aksiller arter, subklavian arterin devamı olarak, 1. kostanın lateral kenarında başlar ve m. teres major’un alt kenarına kadar uzanarak brakial arter olarak devam eder.

Brakial Arter

Brakial arter, kolun esas arteryel akımını sağlar. Kübital fossa’da ikiye ayrılarak radial ve ulnar arter olarak devam eder. Brakial arter seyri boyunca yüzeyel ve palpe edilebilir. Dirsek fistüllerinde ve koldaki greft operasyonlarında kullanılan arterdir.

Ulnar Arter

Ulnar arter, önkolun ve elin dolaşımının major kısmını ( % 65 ) sağlar. Radial arterden daha kalındır. Dirsek kıvrımının 1 cm kadar altında başlar. Derine doğru ilerleyerek, önkolun ortasına doğru ilerler. Bilek eklemi seviyesinde yüzeyelleşir. Derin parmak arkı ve takiben yüzeyel palmar arkı vererek sonlanır.

Radial Arter

Radial arter, önkolun ve elin dolaşımının % 35’ini sağlar. Brakial arterin devamı gibi ön kolun radial tarafında bilek eklemine doğru ilerler. Bilek eklemi düzeyinde yüzeyel olduğu için rahatlıkla palpe edilebilir. A. ulnaris ile derin ve yüzeyel parmak ark üzerinden irtibatlıdır. Sefalik vene yakınlığı ve yüzeyel olması sebebiyle önkol fistüllerinde sıklıkla kullanılan arterdir.

Palmar Ark

Palmar ark, yüzeyel ve derin palmar ark üzere ikiye ayrılır. Yüzeyel palmar ark parmakları besleyen dijital arterlere dallar verir. Palmar ark radial veya ulnar arterlerin birinde oklüzyon olması durumunda, arteryel dolaşımın diğer arter üzerinden olmasına imkan sağlar.

Kolun Yüzeyel Venöz Anatomisi

Koldaki yüzeyel venöz sistem A-V fistül operasyonlarında kullanılan ve başarıyı belirleyen damarsal yapılardı. Kişiden kişiye yüzeyel venöz anatomi bir çok farklılık göstermektedir. Kolun yüzeyel venleri sefalik ve bazilik venler olup, parmaklar ve elin dorsal yüzündeki venler ile başlar. Yüzeyel ve derin venöz sistem arasındaki bağ, perforan venler ile sağlanır.

Sefalik ven

Sefalik ven A-V fistül operasyonları için en sık kullanılan vendir. Bilek düzeyinde radial artere yakın bir trase izlemesi, hemen cilt altında olması, damar çapı ve kalitesinin uygunluğu sebebiyle tercih sebebidir.

Sefalik ven, elin dorsal yüzündeki venlerin birleşmesi ile oluşur. Önkolda başparmak kökünden antekübital fossa lateraline ve takiben kol boyunca biseps kası lateralinden devam ederek, omuz bölgesinde klavikulanın distal ucu düzeyinde, aksiller vene dökülür.

Sefalik venin önemli bir dalı median kübital vendir. Median kübital venin özelliği antekübital fossada oblik seyretmesi ve böylece bazilik venle bağlantıyı sağlamasıdır.

Bazilik Ven

Bazilik ven, el sırtındaki yüzeyel venlerin medial kısmı ile başlar. Cilt altında önkol medialinde ve kolun alt kısmında seyreder. Dirsek proksimalinde brakial fasyayı delerek derinleşir. Bu bölümde brakial arter ve muskulocutanöz sinire paralel seyir izleyerek aksiller vene dökülür.

Kolun Derin Venöz Anatomisi

Radial ve Ulnar Venler

Radial ve ulnar venler, arterlerin yanında genellikle ikişer adet olarak seyrederler. Radial ve ulnar venler, dirsek ekleminin biraz süperiorunda birleşerek brakial venleri meydana getirir.

Brakial Ven

Aksiller ven, teres majör kasının alt kenarından sonra brakial ven olarak adlandırılır. Birçok kişide brakial ven duplike olup brakial arterin iki yanında yerleşim gösterir.

Aksiller Ven

Brakial venler ve bazilik ven, m. teres major’un alt kenarı seviyesinde birleşerek aksiller veni oluşturur. Aksiller ven koltuk altı bölgesinde yapılacak greft operasyonları için venöz anastomoz için önemlidir.

Santral Venöz Sistem Anatomisi

Santral venöz sistem katater uygulamalarında kullanılan venlerdir. Ayrıca A-V fistül ve greftlerdeki akımın sağ atriuma ulaşmasını sağlayan vasküler yapılardır.

Subklavian Ven

Aksiler ven birinci kostanın lateral kenarını geçince subklavian ven olarak adlandırılır. Klavikula ve ilk kosta arasından geçerek toraksa girer. Bu bölüm damaryoluna bağlı santral darlıkların en sık görüldüğü kısımdır.

İnternal Juguler Ven

Venöz kataterizasyon için en sık kullanılan vendir. Sağ internal juguler ven, düz bir trase izlemesi sebebiyle katater takılırken tercih edilmektedir. İnternal juguler ven hemen medialinde karotid arter ile komşudur.

Brakiosefalik Ven

Eksternal juguler ven, boyun kokunde internal juguler ven ile birleşir ve takiben subklavian ven ile de birleşerek Brakiosefalik ven adını alır.

Vena Kava Superior

Birinci Kosta ile sternumun birleşme düzeyinde her iki brakiosefalik ven birleşerek Vena Kava Superior’u oluşturur. Uzunluğu 6-8 cm ve çapı 2 cm’dir. Orta ve üst mediastende yer alır. Trakea, sternum, ana bronş, pulmoner arter, perihiler ve paratrakeal lenf nodları ile komşudur. Vena Kava Superior takiben sağ atriuma açılır. Bu bölgede Sinoatrial düğüm bulunur.